| M VITAMINI |
| FOLIK ASIT |
| Genel |
Folik asit suda çözünen bir B grubu vitaminidir. Kimyasal yapisinda pteridine, PABA ve glutamik asit |
|
| |
ihtiva eder. Kimyasal olarak pteroylglutamik asit, pterin, para - aminobenzoik asit (PABA) ve glutamik |
|
| |
asit ile birlesmistir. |
|
|
|
| |
Agiz sagligi : |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde angular stomatosis( agiz kenarlarinda çatlaklar) olusabilir. |
|
| |
Folik asit günde 4 mcg oral olarak veya dis macunlarinda varsa gingivitis leri ( zararli bakterilere |
|
| |
karsi gum direncini arttirarak ve gum iltihaplarini azaltarak ) önler ve iyilestirir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde glossitis( kirmizi, acimsi iltihapli bir dil) olusabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde agiz ülserleriolusabilir. |
|
| |
Agiz günde iki kere folik asitli gargara ile çalkalandiginda periodontal rahatsizlik da önemli |
|
| |
iyilesmeler saglanir. |
|
| |
Oral olarak alinan folik asit periodontal rahatsizlik da bir iyilesme saglamaz. Bu yüzden bazi |
|
| |
insanlar folik asit tabletlerini suda çözdükten sonra gargara yaparak alirlar. |
|
| |
Gözler/Görme : |
|
| |
Folik asit, glaucoma yi önlemede ( glaucoma ya sebep oldugu zannedilen glütamik asitin |
|
| |
toksiditesine karsi koyar )yardimci olur. |
|
| |
Hücreler : |
|
| |
Büyüme : |
|
| |
Folik asit, büyüme için gereklidir. |
|
| |
Hamilelik sirasinda günde alinacak 400 mcg folik asit neural tube arizalarini'>neural tube arizalarini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Genler : |
|
| |
Folik asit, kromozomlari korurve onlarin hasar görmesini önler. |
|
| |
Folik asit, p53 tumor suppressor gene korurve onlarin mutasyonlarini engeller. |
|
| |
Immün sistem : |
|
| |
Kanser : |
|
| |
Folik asit, bazi kanser formlarini önler. |
|
| |
Folik asit, gögüs kanserini önlemeye ( özellikle asiri alkol kullanan kadinlarda ) yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, cervical kanser i önlemeye ( cervix de düsük folik asit seviyeleri cervical kanserle ilgili |
|
| |
oldugu zannedilen papilloma virüsünün çogalmasina açik olur ) yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, kolon kanserini önlemeye ( 15 yil 400 mcg/gün folik asitalan kadinlarda kolon kanser |
|
| |
riski % 75 azalmistir ) yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, yemek borusu kanserini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, leukoplakia( agiz kanseri öncesi ) önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Folik asit eksikliginde karaciger kanseri ( folik asit s - adenosylmethionine (SAM) üretiminde |
|
| |
kofaktör olarak fonksiyon görür ve yetersiz SAM üretimi karaciger kanserine sebep olabilir ) |
|
| |
olusabilir. |
|
| |
Folik asit, akciger kanserini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, yumurtalik kanserini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, pankreatik kanseriönlemeye yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, mide kanseriniönler. |
|
| |
Folik asitin uterus kanserini önlemesi ve iyilestirme etkisi üzerine çalismalar henüz devam |
|
| |
etmektedir. |
|
| |
Folik asitin bazi kanser formlarini önlemesi mekanizmalarindan biri, p53 tumor suppressor |
|
| |
gene korumasi ve onlarin mutasyonlarini engellemesidir. |
|
| |
Folik asit, günde 10 mg ( 500 mcg B12 vitamini ile birlikte )alindiginda 20 yil boyunca günde bir |
|
| |
paket sigara içen tiryakilerin bronsiyal dokularindaki kanserojen degisiklikleri geri döndürür. |
|
| |
Virüsler : |
|
| |
AIDS hastalarinda genellikle folik asit yetersizligi bulunur. Tamamlayici folik asit tedavide yararli |
|
| |
olabilir. |
|
| |
Iskelet kas sistemi : |
|
| |
Eklem rahatsizliklari : |
|
| |
Günde alinacak 10 - 40 mg folik asit gut hastalarinda ürik asit seviyelerini düsürür ve gutu önlemede |
|
| |
( ürik asit üretimini katalizleyen xanthine oxidase enzimini engeller ) yardimci olabilir. |
|
| |
Folik asit ( 6400 mcg - B12 nin siyanokobolamin formundan 20 mcg ile birlikte ) osteoarthritis |
|
| |
hastalarinda tutunma kuvvetini gelistirir. Bu hususta non - steroidal anti - iltihapsal ilaçlarla ayni |
|
| |
verimliliktedir. |
|
| |
Kalp dolasim sistemi : |
|
| |
Alyuvar hücreleri : |
|
| |
Folik asit, kirmizi kan hücrelerinin formasyonunu uyarir. |
|
| |
Folik asit, eksikligi neticesinde macrocytic anemi olusabilir. |
|
| |
Folik asit, karbon molekülünü daha büyük olan heme molekülüne tasir. |
|
| |
Folik asit, günde 5 mg alindiginda sickle - cell anemi hastalarinin saglik durumlarinda iyilesme saglar. |
|
| |
Kan damarlari ve kalp : |
|
| |
Folik asit, atherosclerosis i önlemede yardimci olur. ( yükselmis homosistin seviyelerini düsürür ve |
|
| |
damarlardaki endothelial hücrelerin fonksiyonunu arttirir ) |
|
| |
Folik asit, embolizm i önlemede ( thromboembolism ve pulmonary embolism dahil ) ( esas olarak |
|
| |
yükselmis homosistin seviyelerini düsürerek ) yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, kan damarlarinda endothelium un fonksiyonunu ( homosistin seviyelerini düsürmeye |
|
| |
yardim ederek ) arttirir. |
|
| |
Folik asit, intermittent claudication u önlemede ( yükselmis homosistin seviyelerini düsürerek ) |
|
| |
yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, ischemic heart diseasei önler. |
|
| |
Epidemiyolojik çalismalar günde 400 mcg folik asit alan kislere göre, günlük folik asit alimlari |
|
| |
düsük olan insanlarin ischemic heart disease riskleri % 69 daha fazladir. |
|
| |
Folik asit, kalp krizlerini önlemeye ( baslica, yükselmis homosistin seviyelerini düsürerek ) |
|
| |
yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, felci önlemeye ( yükselmis homosistin seviyelerini düsürerek ) yardim eder. |
|
| |
Folik asit, thrombosisi önlemeye ( deep - vein thrombosis dahil ) ( baslica, yükselmis homosistin |
|
| |
seviyelerini düsürerek ) yardim eder. |
|
| |
Metabolizma : |
|
| |
Enerji - Yorgunluk : |
|
| |
Bir çok kronik yorgunluk sendromu hastasinda folik asit yetersizligi bulunmustur. Bu folik asit |
|
| |
takviyesinin yararli olabilecegi anlamina gelebilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticeside yorgunluk ortaya çikabilir. |
|
| |
Seksüel sistem : |
|
| |
Adet rahatsizliklari : |
|
| |
Menorrhagia, folik asit stoklarinin tükenmesine sebep olabilir. Takviye folik asit alimi yararli olur. |
|
| |
Erkek seksüel sistem : |
|
| |
Folik asit erkek kisirliginin bazi hallerinde iyilesmeler yapar. Folik asit eksikligi düsük sperm sayisi |
|
| |
ve düsük sperm yogunluguyla baglantilidir. |
|
| |
Gebelik : |
|
| |
Folik asit laktasyonuuyarir ve arttirir. |
|
| |
Hamilelik döneminde folik asit ihtiyaci iki misli( günlük 800 mcg a kadar ) artar. |
|
| |
Folik asit eksikliginde bebekler düsük kilolu olabilir. |
|
| |
Folik asit miscarriage i önlemede yardimci olur. Bu amaçla folik asit tedavisine gebelikten önce |
|
| |
baslayip gebeligin ilk üç ayinda da devam edilmelidir. Çünkü fetal gelisimin kritik dönemi |
|
| |
ilk 6 hafta oldugundan daha sonra alinirsa geç kalinmis olabilir. |
|
| |
Folik asit, hamilelikte neural tube arizalari riskini (hamilelikte gerekli içsel nükleik asit üretimini |
|
| |
arttirarak ) yaklasik % 70 azaltir. |
|
| |
Spina bifida veya anencephaly li bebek doguran kadinlarin yarisinda folik asit eksikligi tespit |
|
| |
edilmistir. Folik asit tamamlayicisi alanlarda neural tube arizalari % 100 yok olmaktadir. |
|
| |
neural tube arizalarini'>neural tube arizalarinin % 25 i baska eksikliklerden kaynaklanabilir, örnegin inotisol eksikligi gibi. |
|
| |
Seksüel sistem ön kanserleri : |
|
| |
Folik asit eksikligi cervical dysplasia riskini arttirir. Yüksek dozda ( günde 5 mg ) folik asit alimi |
|
| |
cervical dysplasia yi tersine çevirir. |
|
| |
Sindirim sistemi : |
|
| |
Folik asit, sindirim sisteminin genel sagligini gelistirir. |
|
| |
Folik asit, istahi arttirir. |
|
| |
Çogu celiac hastaligi görülen kisilerde folik asit eksikligi görülüp alinacak takviye yararli olur. |
|
| |
Eger kabizlik folik asit eksikliginden kaynaklaniyorsa günlük alinacak 60 mg a kadar yüksekçe bir |
|
| |
folik asit dozu kabizligi iyilestirir. |
|
| |
Crohn hastaligi görülen kisilerde genellik folik asit eksikligi görülmekte olup günlük olarak alinan |
|
| |
800 mcg folik asit yeniden ince barsak bütünlügünü saglamaya yardim eder. |
|
| |
Kronik (uzun dönemli) diyare folik asit eksikligi riski yaratir. Tamamlayici folik asit, |
|
| |
enfeksiyonlara sebep olabilecek diyare sürecini kisaltir. Ayrica folik asit diyare kaynakli ince barsak |
|
| |
hasarlarini da tamir etmede yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, ince barsak parazitlerinekarsi koruma yapar. |
|
| |
Folik asit, ulcerative colitishastalarinda kolon kanser riskini azaltir. ulcerative colitis hastalari |
|
| |
hatiri sayilir derecede barsak kanseri riskine sahiptirler. |
|
| |
Sinir sistemi : |
|
| |
Folik asitin merkezi sinir sistemine olan bir çok faydali etkisi onun phenylalanine i tyrosine ve |
|
| |
norepinephrine e dönüstürme kabiliyetini uyarmasindan kaynaklanir. |
|
| |
Folik asit eksikliginde abstract reasoning zarar görebilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi yasla ilgili isitme kaybina götürebilir. |
|
| |
Folik asit alzheimer rahatsizligini ( toplam serum homosistin seviyelerini düsürerek ) önlemeye |
|
| |
yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, B12 vitamini ile birlikte anksiyeteyi iyilestirir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde apathy olusabilir. |
|
| |
Folik asit beyinde enerji üretimini kolaylastirir. |
|
| |
Folik asit, cerebral cortex in fonksiyonlarini arttirir. Folik asit eksikligi cerebral cortex de atropi |
|
| |
olusturabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde konsantrasyonda zayiflama meydana gelebilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde confusion olusabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde dementia olusabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde depresyon meydana gelebilir. Eksikligin giderilmesi depresyonda |
|
| |
yeterli bir düzelme saglayabilir. |
|
| |
Folik asit eksikliginde major depresyon gözükebilir ve yüksek dozda ( 10000 mcg/gün ) folik |
|
| |
asit takviyesiyle eksikligin giderilmesi, etkin iyilesmeler saglayabilir. |
|
| |
Folik asit manic depresyon da iyilesme yapabilir. manic depresyonlu hastalarda folik asit |
|
| |
eksikligi bulunmustur. |
|
| |
Folik asit ( günde 500 mcg ) depresyon tedavisinde prozac gibi selective serotonin reuptake |
|
| |
inhibitörlerin etkinligini arttirir. |
|
| |
Folik asit down's syndrome unun tedavisinde kullanilan modern bir iyilestirici bilesiktir. Down |
|
| |
sendromlu bir annenin folik asit metabolizmasindaki anormallik genetik bir faktör olup dogacak |
|
| |
çocuklara da geçer. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde mania olusabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde hafiza zayiflamasi ( yükselmis homosistin seviyelerinde artma riski |
|
| |
nedeniyle ) olusabilir. |
|
| |
Bir çok nöropati hastasinda folik asit eksikligi tespit edimis olup günde alinancak olan 2,5 - 15 mg |
|
| |
folik asit, temelinde folik asit eksikligi yatan nöropati hastalarinda, belirgin bir iyilesme saglar. |
|
| |
Folik asit agrilari hafifletir. |
|
| |
Folik asit ( B12 vitamini ile birlikte ) panik atak kontrolunda yardimci olur. |
|
| |
Folik asit, yükselmis homosistin seviyelerini düsürerek parkinson hastaligini önlemede yardimci olur. |
|
| |
Günde 5 mg a kadar folik asit restless legs syndrome unu hafifletir. |
|
| |
Folik asit eksikligi neticesinde sizofreni olusabilir. |
|
| |
Folik asit eksikligi siklikla spinal cord da subacute dejenerasyona sebep olur. |
|
| |
|
|
| Biyolojik Etkinlikleri |
Absorpsiyon : |
|
| |
Oral yolla alinan folik asidin folinik asit formunun % 92 si absorplanir. Tamamlayici olarak alinan |
|
| |
folik asit, diyetsel yolla alinana nazaran daha etkindir. |
|
| |
Diyetsel folik asidin % 70 i ince barsagin ileum bölümünde absorplanir. |
|
| |
Diyetsel poliglutamatlarin % 55 i absorplanir. |
|
| |
Karaciger 6 - 8 aylik folik asit ihtiyacini metil folat olarak depolar. |
|
| |
|
|
| Diyetsel Kaynaklari |
Verilen rakamlarmcg cinsinden olup 100 gr lik porsiyondaki vitamin miktarini gösterir. |
|
| |
Baklagiller |
|
| |
Bezelye(içi) |
Hint fasulyesi |
| |
Bezelye(taze) |
Lima fasulyesi |
| |
Böbrek fasulyesi |
Mercimek |
| |
Deniz fasulyesi |
Soya fasulyesi |
| |
Çerezler |
|
| |
Badem |
Hindistan cevizi |
| |
Ceviz |
Yer fistigi |
| |
Findik |
|
| |
Deniz ürünleri |
|
| |
Istiridye |
Ton |
| |
Somon |
|
| |
Etler |
|
| |
Ciger(dana) |
Kuzu |
| |
Dana |
|
| |
Kümes hayvanlari |
|
| |
Piliç |
|
| |
Mayalar |
|
| |
Bira mayasi |
Torula mayasi |
| |
Meyvalar |
Incir |
| |
Ahududu |
Kantalop |
| |
Ananas |
Karpuz |
| |
Bögürtlen |
Kayisi |
| |
Boysenberries(bögürtlen türü) |
Muz |
| |
Çilek |
Portakal |
| |
Hurma |
Seftali |
| |
Sebzeler |
|
| |
Avokado |
Kara lahana |
| |
Bal kabagi |
Karnabahar |
| |
Bamya |
Kuskonmaz |
| |
Brokoli |
Lahana |
| |
Brüksel lalanasi |
Mantar(Mushrooms) |
| |
Fasulye(yesil) |
Misir |
| |
Hiyar |
Pirasa |
| |
Ispanak |
Su teresi |
| |
Patates |
|
| |
Süt ürünleri |
|
| |
Peynir (ev) |
Süt (inek) |
| |
Tahillar |
|
| |
Arpa |
Esmer çavdar unu |
| |
Bugday embriyosu |
Yulaf ezmesi |
| |
Bugday kepegi |
|
| |
Yosunlar |
|
| |
Chlorella |
|
| |
Yumurtalar |
|
| |
Yumurta sarisi |
|
| |
|
|
| Iltihapsal Olmayan |
|
|
| Diyetsel Kaynaklari |
Avokado - Barbunya - Brüksel lahanasi - Ispanak - Karnabahar - Kavun - Kivircik yaprakli lahana - |
|
| |
Kuru fasulye - Kuskonmaz - Pancar - Portakal - Siyah fasulye - Tavuk gögsü - Yaban havucu |
|
| |
|
|
| Diger Bitkisel kaynaklar |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| Bulunus Sekilleri |
5 - Metiltetrahidrofolat (5 - Metil - FH4) |
|
| |
Diyetsel kaynaklarda bulunan iki folik asit formundan birisidir. Indirgenmis formu olup isiya karsi |
|
| |
hassas olup pismis yiyeceklerde bulunmaz.Folik asit plazmada bu formda bulunur ve her hangi |
|
| |
bir tasiyici proteine baglanmaz. Bu form molekül içinde de hakim formdur. |
|
| |
5,10 - Methenyl - FH4 |
|
| |
Indirgenmisbir folik asit formudur. Içsel bir trifonksiyenel enzim vasitasiyla dönüstürülür, ayni |
|
| |
zamanda histidin metabolizmasinda ve thymidylate in sentezindebir kofaktör olarak hizmet eder. |
|
| |
Yine hücresel 5 - methyltetrahydrofolate in olusturulmasinda bir ön madde olarak görev görür. |
|
| |
Dihidrofolik asit |
|
| |
FH2 kimyasal yapisindadir. |
|
| |
Folat |
|
| |
Genel bir isim olup pteroyl(poly) - glutamate(s) conjugates lerin farkli formlarini kapsar. |
|
| |
Folat Monoglutamatlar |
|
| |
(Folylmonoglutamatlar) isiya karsi hassas olmayip ince barsakta absorplanirlar. |
|
| |
Folik asit (pteroylglutamik asit; pteroylmonoglutamik asit)en genel formu olup tabi olarak |
|
| |
pteridine, PABA,ve glutamik asittentesekkül etmis bir pteridine türevidir. Bir glutamik asit |
|
| |
ihtiva eden monoglutamat tir. Folata oksidize olur. Vücutta folat - bagli protein veya plazma |
|
| |
zarina tutunmus reseptor yolu ile absorplanir. |
|
| |
Folacin |
|
| |
Folik asit aktiviteli tüm maddelerin genel ismidir. Örnegin folik asitle birlikte glutamik asitli konjuge |
|
| |
folik asit gibi. |
|
| |
Folinik asit |
|
| |
(Ayrica Citrovorum Faktör - Leucovorin 5 - formyl - tetrahydrofolic acid - 5 - formyl THF) diye de |
|
| |
adlanir. Folik asidin 5 - formyl sentetik türevidir. Folik asidin kendisine göre oksidasyona karsi daha |
|
| |
stabildir. Ve genellikle folik asidin farmasotik preperatlarinda kullanilir. |
|
| |
Yeni arastirmalar folinik asitin tamamlayici formlar içinde en optimal türolabilecegi hakkindaki |
|
| |
fikirleri kuvvetlendirmistir. Dekonjügasyon safhasini bypass olarak geçer ve standart folik asit |
|
| |
için indirgeme kademeleri gerekir, metabolik olarak daha aktiftir ve standart folik aside göre |
|
| |
duruma göre daha üst seviyelerde folik asit saglama aktifligine sahiptir. |
|
| |
Metil folat |
|
| |
Folik asidin karacigerde depolanan seklidir. |
|
| |
Poliglutamatlar |
|
| |
Folik asidin ilave bir glutamik asitle birlestigi formudur. |
|
| |
Formyl - tetrahidrofolat poliglutamatlar (5 - metil - FH4) folik asidin bulunan iki diyetsel formundan |
|
| |
birisidir. Folik asit formuna indirgenir ve isiya karsi hassas oldugundan pismis gidalarda yoktur. |
|
| |
Tetrahidrofolik asit |
|
| |
(THFA - Tetrahidrofolat), vücutta folik asidin diger formlarindan dönüstürülen aktif koenzim |
|
| |
formudur. Kimyasal formülü FH4 dür. |
|
| |
|
|
| Ticari Ürünler |
Oral tekli folik asit ürünler : |
|
| |
400 - 800 - 5000 mcg tabletler |
|
| |
401 - 800 mcg kapsüller |
|
| |
% 0,1 folik asitli sivi (damla basi 50 mcg) |
|
| |
% 10 folik asitli toz (1 çay kasigi 31000 mcg folik asit) |
|
| |
Oral formüller : |
|
| |
Bir çok multi vitamin formülünde bulunur. |
|
| |
Oral farmasotik ürünler : |
|
| |
Folik asidin folinik asit formu Leucovorin Calcium (Immunex or Wellcovorin) ticari adlari altinda satilir. |
|
| |
Topikal disçi ürünleri : |
|
| |
Agiz, gum lar, dis sagligi gelistirme amaçli disçi spray lerinin ana bilesenidir. |
|
| |
|
|
| Tamamlayici dozlar |
GENEL DÜSÜNCELER |
|
| |
Günlük gereksinimler |
|
| |
Günlük mutlak ihtiyaç, RDA yetiskinler için günde 400 mcg dir. |
|
| |
Emziren kadinlarda RDA günde 600 mcg dir. |
|
| |
Hamilelik sirasinda RDA günde 800 mcg dir. |
|
| |
TEDAVI DOZLARI |
|
| |
Optimum günlük gereksinimler |
|
| |
Yetiskinler için ihtiyaç, ODA günde 800 - 2000 mcg dir. |
|
| |
TEDAVI DOZLARI |
|
| |
Yükselmis homosistin seviyelerini düsürmek için günde 400 - 5000 mcg dir. |
|
| |
Depresyon tedavisinde günlük 10000mcg (10 mg) dir. |
|
| |
nöropati ve restless legs syndrome u tedavisinde günlük 15000 mcg (15 mg) a kadardir. |
|
| |
ORTALAMA GÜNLÜK DIYETSEL ALIM |
|
| |
Batili diyetlerde günlük 8 - 5000 mcg arasi olup ortalama 242 mcg dir. |
|
| |
FOLIK ASIT DEPOLANMASI - KAN SEVIYELERI |
|
| |
Ortalama insan vücudu 5000 - 10000 mcg(5 - 10 mg) folik asit depolayabilir. |
|
| |
Labaratuvar referans degerleri alyuvarlardaki folik asit 169 - 707 ng/ml (451 - 1602 nmol/L) dir. |
|
| |
140 ng/ml den düsük degerler belirgin bir folik asit eksikligi isaretidir. |
|
| |
Alisilmis labaratuvar plazma folik asit seviyeleri ise 2,2 - 17,3 ng/ml (5 - 39,2 nmol/L) dir. |
|
| |
3 ng/ml den düsük degerler folik asit eksikligi isareti kabul edilir. |
|
| |
TOKSIK DOZAJ |
|
| |
Folik asidin günlük 5000 mcg (5 mg) lik degerinin hiçbir yan etkisi yoktur. |
|
| |
GENEL EKSIKLIK |
|
| |
Amerikalilarin % 10 unda folik asit eksikligi vardir. Kadinlarin da % 50 side RDA tavsiyesinin altinda |
|
| |
folik asit tüketmektedirler. |
|
| |
|
|
| Negatif etkileyenler |
Electromagnetic Radiation : |
|
| |
Isik folik asidi bozar. |
|
| |
Farmostatik ilaçlar : |
|
| |
Antiepileptik ilaçlar,folik asit stoklarinin tükenmesine sebep olur. |
|
| |
Aspirin,folik asidi tüketir. |
|
| |
Cholestryamine, folik asidin absorpsiyonunu zayiflatir. |
|
| |
Contraceptive haplar vücudun ürettigi folik asidi tüketirler. |
|
| |
Farmasotik kortizon folik asidin tükenmesine sebep olur. |
|
| |
Dexamethasone folik asidin tükenmesine sebep olur. |
|
| |
Erythropoietin vücudun folik asit ihtiyacini arttirir. |
|
| |
Histamine H2 Receptor Antagonists folik asidin tükenmesine sebep olur. |
|
| |
Methotrexate vücutta diyetsel folik asidin aktif formu folinik aside dönüsmesini engeller. |
|
| |
Kanser tedavisinde kullanilan bu ilaç normal veya kanserli hücrelerin büyümesi için gerekli |
|
| |
olan folik asidi engeller. |
|
| |
Prednisone folik asidin tükenmesine sebep olur. |
|
| |
Hormonlar : |
|
| |
Asiri miktarda östrojen hormonu üretimi folik asidin tüketilmesine sebep olur. |
|
| |
Keyif vericiler : |
|
| |
Alkol folik asidin tükenmesine sebep olur. Alkoliklerde folik asit seviyeleri düsüktür. |
|
| |
Mineraller ve elementler : |
|
| |
Bakir, folik asit düsmanidir. |
|
| |
Asiri lityum tüketimi ( özellikle lityum karbonat ) folik asit eksikligine sebep olur. |
|
| |
Çinko, folik asidin absorpsiyonuna karsi koyar. |
|
| |
Sindirim Sistemi : |
|
| |
Hipokloridri, folik asidin absorpsiyonunu zayiflatir. |
|
| |
Yiyecek prosesleri : |
|
| |
Prosesleme islemi yiyeceklerde % 45 e kadarfolik asit kaybina sebep olur. |
|
| |
Gerek pisirme anindaki isi ve gerekse dondurma islemi folik asidi bozar. |
|
| |
Su : |
|
| |
Asiri su tüketimi folik asidin atilimina sebep olur. |
|
| |
|
|
| Negatif etkileri |
Günde 5000 mcg a kadar her hangi bir yan etkisi yoktur. |
|
| |
Epilepsi hastalari yüksek dozlarda folik asit almamalidirlar. Yüksek dozlarda folik asit bazen |
|
| |
epilepsi krizine sebep olabilir. Örnegin phenytoin ilaci alan sara hastalarinda. |
|
| |
Folik asit, çinkonun absorpsiyonuna karsi koyar. |
|
| |
Yüksek dozlari bazi kanser ilaçlari ile çatisabilir. |
|
| |
|
|
| Toksinlere karsi tepkisi |
Aminoasitler : |
|
| |
Folik asit glutamik asitin toksk etkilerine karsi koyar. |
|
| |
Folik asit ( günde 400 - 5000 mcg ) takviyesi, yükselmis homosistin ( çesitli kalp - doasim hastaliklari |
|
| |
ile kuvvetle iliskili ) seviyelerini yaklasik % 25 kadar düsürür. |
|
| |
Folik asidin metil tetrahidrofolat formu homosistini methionine dönüstürür. |
|
| |
Enzimler : |
|
| |
Folik asit, potansiyel olarak toksik olan xanthine oxidase enzimini engeller. |
|
| |
Farmasotik ilaçlar : |
|
| |
Folik asit, Methotrexate tedavisinin toksik etkilerini azaltir. |
|
| |
Günde 500 mcg alinan folik asit, B12 vitamini eksikligini maskelediginden takviye olarak optimal |
|
| |
B12 miktari emniyet olarak alinmalidir. |
|
| |
|
|
| Kimyasallarla Etkilesimi |
ETKILEDIKLERI |
|
| |
Aminoasitler : |
|
| |
Folik asit glycine den serine üretiminde temel bir maddedir. |
|
| |
Folik asit vücutta histidinin metilasyonunda temeldir. |
|
| |
Folik asit s - adenosylmethionine(SAM) in içsel üretimini kolaylastirir. |
|
| |
Folik asit s - adenosylmethionine(SAM) in içsel üretimini kolaylastirir. |
|
| |
Folik asit, phenylalanine in tyrosine e dönüsümünü kolaylastirir. Bu dönüsümü katalizleyen |
|
| |
phenylalanine hidroksilaz enzimi için bir kofaktördür. |
|
| |
Folik asit, tryptophan in diger içsel maddelere çevrilmesinde bir kofaktördür. |
|
| |
Folik asit, tyrosine in L - Dopaya çevrilmesinde bir kofaktördür. |
|
| |
Enzimler : |
|
| |
Folik asit, phenylalanine hydroxylase için temel bir kofaktördür. |
|
| |
Farmasotik ilaçlar : |
|
| |
Folik asit ( günde 500 mcg ) depresyon tedavisinde prozac gibi selective serotonin reuptake |
|
| |
inhibitörlerin etkinligini arttirir. Yan etkilerini ise azaltir. |
|
| |
Kinonlar : |
|
| |
Folik asit, içsel koenzim Q - 10 üretiminde temel bir kofaktördür. |
|
| |
Nükleik bilesikler : |
|
| |
Folik asit ( folinic asit formu ) içsel nükleik asitlerin sentezinde temeldir. |
|
| |
Folik asit ( folinic asit formu ) DNA üretiminde esastir. DNA nin tamirinde ve uracil in DNA ile |
|
| |
birlestirilmesinde gereklidir. |
|
| |
Folik asit ( folinic asit formu ) içsel nükleik asit temellipurinelerin vepyrimidinelerin içsel |
|
| |
sentezinde esastir. Tek karbon temelli bu maddeler için tasiyici olarak hareket eder. |
|
| |
Folik asit, uracil in içsel üretiminive DNA ile birlesmesinikolaylastirir. |
|
| |
Nörotransmitterler : |
|
| |
Folik asit eksikligi beyinde serotonin seviyesinin düsmesiyle sonuçlanir. |
|
| |
Proteinler : |
|
| |
Folik asit ( günde 800 mcg folik asit ve 11000 mcg B12 vitamini ile birlikte ) vücutta optimal seviyede |
|
| |
hemoglobinüretimini kolaylastirir. |
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
Folik asit biotinin fonksiyonunu arttirir. |
|
| |
Folik asit choline fonksiyonunu arttirir. Folik asit choline i (vücutta diger maksatlarla daha fazla bir |
|
| |
kullanim için) metilasyonlayarak yedekler. |
|
| |
Folik asit vücut choline metabolizmasi için de gereklidir. |
|
| |
Folik asit, B12 Vitamini ile sinerjiktir ve B12 vitamininin metilkobolamin formunun üretimi için |
|
| |
gereklidir. |
|
| |
|
|
| |
ETKILENDIKLERI |
|
| |
Alkaloidler : |
|
| |
Betaine ( sadece Betaine hidroklorür formu ) folik asidin absorpsiyonunu kolaylastirir. |
|
| |
Aminoasitler : |
|
| |
Glutamik asit, folik asidin temel bir bilesigidir. |
|
| |
Methionine,eksikliginde folik asit karacigerde hapis kalarak ise yaramaz. |
|
| |
Serin, folik asidin fonksiyonunu arttirir. Folik asidin tetrahidrofolat formunun s - adenosylmethionine |
|
| |
metabolik dönüsümü için gerekli metil tetrahidrofolat formuna çevrilmesi için temel bir kofaktördür. |
|
| |
Mikroorganizmalar : |
|
| |
Folik asit vücutda sindirim kanallarinda faydali bakterilerce üretilir. |
|
| |
Sindirim sulari : |
|
| |
Hidroklorik asit, folik asit absorpsiyonu için esasdir. |
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
choline,vücutda folik asidin korunmasina yardim eder. |
|
| |
PABA,folik asit molekülünün temel bir bilesenidir. |
|
| |
B3 vitamini türevi olan NADPH, diyetsel folik asidin aktif formu tetrahidrofolik aside dönüsmesinde |
|
| |
bir kofaktör olarak vazife görür. |
|
| |
B6 vitaminifolik asidin fonksiyonunu arttirir. Folik asidin tetrahidrofolat formunun SAM |
|
| |
( s - adenosylmethionine ) dönüsümünde gerekli metil tetrahidrofolat formuna çevrilmesi için temel |
|
| |
bir kofaktördür. |
|
| |
B12 vitaminifolik asidin fonksiyonunu arttirir. Folik asidin metil tetrahidrofolat formunun SAM |
|
| |
( s - adenosylmethionine ) dönüsümünde gerekli metil tetrahidrofolat formuna çevrilmesi için temel |
|
| |
bir kofaktördür. |
|
| |
C Vitamini, diyetsel folik asidin aktif formu tetrahidrofolik aside dönüsmesinde gereklidir. |
|
| |
C Vitamini, folik asidin oksidasyonunu engeller. |
|
| |
|
|
| Yetersizlik Belirtileri |
Agiz kenarlarinda çatlamalar - Agrili kirmizi bir dil - Apati - Büyüme geriligi - Dil yaralari - Diyare |
|
| |
Hafiza - Hatirlama sorunlari - Mide ve barsaklarda ülserlesme - Mide - barsak sistemi problemleri |
|
| |
Nefes alma zorlugu - Paranoya - Saçlarda beyazlasma - Yetersiz ve genislemis kirmizi kan hücreleri |
|
| |
(megaloblastik anemi) - Yorgunluk |
|
| |
|
|
| Yanlis Bilinenler |
Yüksek miktarda C vitamini alimi folik asidin vücuttan atilmasini arttirir. Günde 2 gramdan fazla |
|
| |
C vitamini alan bir kisi folik asit alimini arttirmalidir. |
|
| |
|
|
| Diger Bilgiler |
Eger kadinsaniz folik asit ve B6 vitamini aldiginizdan emin olun. 400 mcg folik asit ile birlikte |
|
| |
2 - 10 mg B6 vitamini kalp krizi riskini % 42 oraninda düsürür. Bunun yaninda 100 mcg kadar da |
|
| |
B12 vitamini almak da yararliligi arttiracaktir. |
|
| |
|
|
| Kimyasal Data |
Tabiatta folatlar poliglutamatlar halinde bulunup moleküllerinde 11 adete kadar glutamik asit ihtiva |
|
| |
ederler. |
|
| |
Insan bünyesinde kan plazmasinda ve extracellular sivida folik asidin monoglutamat formuna |
|
| |
çevrilir. |
|
| |
Insanda folik asidin aktif koenzim formu 4 ila 6 glutamik asit ihtiva eden poliglutamat halindedir. |
|
| |
Diyetsel folat çesitli uzunlukta poliglutamatlar halindedir. |
|
| |
Folatlar kan plazmasinda monoglutamatlar halinde dolasirlar. |
|
| |
Poliglutamatlar ince barsakta monoglutamata hidrolize olarak absorplanirlar. Folik asit |
|
| |
tamamalayicilarinda bu isleme gerek kalmaz. |
|
| |
Pteroylglutamik asit esas olarak folik asit diye bilinir. Tabi olarak bir pteridine türevidir. |
|
| |
Glutamik Asit - PABA (Para Aminobenzoik Asit) ve Pteridine den olusur. |
|
| |
Molekül formülü : C19H19N7O6 (Pteroylmonoglutamik asit) |
|
| |
Molekül agirligi : 441,4 |
|